ตั้งชื่อไก่ชน ไก่ชน ไก่พื้นเมืองไทยอนาคตยังอีกไกล

ตั้งชื่อไก่ชน ไก่ชน ไก่พื้นเมืองไทยอนาคตยังอีกไกล สวัสดีครับปีก่อนได้มีโอกาสไปเที่ยวบ้านคุณแม่ยายที่ขอนแก่น ได้ไปหลายครั้งและทุกครั้งที่ไปก็จะต้องไปด้อมๆ มองๆ ไก่ชนของคนในหมู่บ้าน คนที่นี่ (ผมหมายถึงคนในหมู่บ้านที่ต้องขอสงวนนามไว้ )นิยมชมชอบการเลี้ยงไก่มาก ๆ มีไก่ชนสวยๆ มากพอที่จะเข้าไปเจรจาต้าอั่ว ซื้อขายกันได้ ตลาดซื้อขายไก่ชน แต่เชื่อไหมว่าส่วนใหญ่เขาเลี้ยงไว้กินกัน หรือไม่ก็เลี้ยงไว้ดูเล่น จะเป็นส่วนน้อยที่เลี้ยงไว้เพื่อนำไปเข้าบ่อนดี ยิ่งช่วงนี้เหลือน้อยครับกลายเป็นการเลี้ยงตามกระแสนิยม นั่นก็คือการเลี้ยงไก่ชนสวยงาม หรือไก่อุดมทัศนีย์แทน ตรงนี้หละครับ คือประเด็นที่ผมจะนำมาคุยกันต่อจากนี้ ตั้ง ชื่อ ไก่ชน ตั้งชื่อไก่ชนเรียกทรัพย์

อนุรักษ์สายพันธุ์การเลี้ยงเพิ่มมูลค่า ของไก่ชน

พอย่างกรายเข้าสู่เขตหมู่บ้าน ผมก็เห็นแม่ไก่พันธุ์ดีวิ่งผ่านถนนไปพร้อมด้วยไก่หนุ่ม ๆ อีกสองสามตัว ไม่ต้องสงสัยเลยว่านี่คือสัตว์เลี้ยงที่จะเป็นอาหารของชาวบ้านในสักวันหนึ่ง ชาวบ้านทั่วไปที่พอจะมีความรู้จริงจังเรื่องของการเลี้ยงไก่ชนมีไม่มากเมื่อเทียบกับปริมาณคนในชุมชน การกระจายความรู้ในเรื่องของการเลี้ยงไก่ชนยังมีไม่มาก หรืออย่างเข้าถึง ปัญหาที่ตามมาก็คือ การเลี้ยงไก่ชนหรือไก่พื้นเมืองมีการผสมที่โดดข้ามสายพันธุ์ ยากต่อการจะมองหาไก่พื้นเมืองที่เป็นสายพันธุ์แท้ ยกเว้นในบางจังหวัดที่ยังคงยึดมั่นอนุรักษ์สายพันธุ์ไก่ชนของตนไว้ เพราะถึงว่าเป็นสมบัติล้ำค่าของท้องถิ่นและของชาติ อย่างเช่น สายพันธุ์ไก่ชนเหลืองหางขาว ที่ชาวพิษณุโลกภูมิใจเป็นหนักหนา กลับมาเรื่องไก่พันธุ์ทางหรือไก่ชนที่เกิดการผ่าเหล่ามีอยู่อย่างเต็มท้องที่ อันเกิดจากปัญหาการขาดความรู้ในการเพาะเลี้ยงของชาวบ้านและการกระจายความเข้าใจและความรู้ในการเพาะเลี้ยงไก่ชนหรือไก่พื้นเมืองว่า จริงๆ แล้ว เราๆ ชาวบ้านก็สามารถที่จะลืมตาอ้าปากได้กับการเลี้ยงไก่อยู่กับบ้าน เพียงแต่ได้รับการอบรมให้ความรู้จากผู้เชี่ยวชาญ เรื่องนี้ไม่ใช่เรื่องยาก เพียงรวมกลุ่มกันแล้วทำหนังสือผ่านผู้ใหญ่บ้าน หรือกำนัน ไปยังอำเภอว่าต้องการเจ้าหน้าที่มาอบรมเรื่องการเลี้ยงไก่พื้นชน หรือไก่พื้นเมือง (ซึ่งเป็นชื่อเรียกไก่ชนที่ฟังดูจะถูกต้องตามกฎหมายมากกว่าเพราะเลี้ยงไก่พื้นเมืองไม่ได้เอาไว้ชนหรือตี) ดูข้อมูลเพิ่มเติม

หัดดู หัดถาม แล้วก็ไขว่คว้า ตั้งชื่อไก่ชน

จึงได้มาซึ่งไก่ชนดีๆ ผมฝากไว้ด้วยเรื่องการหัดดูหัดถาม เพราะค่อนข้างคุ้นเคยกับชาวบ้านที่มักไม่ค่อยกล้าถามเวลาที่มีเจ้าหน้าที่มาอบรมให้ความรู้ โดยมากก็มักจะมีผู้กล้าหาญคอยถามนำก่อน จึงค่อยมีคนค่อยพึมพำถามกันเองบ้าง มองตาปริบ ๆ บ้าง ไม่เป็นไรหรอกครับถามกันให้เห็นดำเห็นแดงไปเลย สนุกดีออก วันหลังจะได้เคยชิน พอมีคนถามเราบ้างจะได้กล้าพูด รู้กันให้จริง จะได้เลี้ยงไก่ซนกันแบบสบายใจ จะซื้อ จะขายก็หายห่วง (เงินเป็นกองรออยู่ เร่งศึกษาหาความรู้กันวันนี้เลยครับ) เรื่องการจะได้มาซึ่งไก่ชนดีๆ สวย ๆ มันก็เป็นเรื่องไม่ง่าย แต่ถามว่ายากหรือเปล่า มันก็ไม่ยากนะครับ ก่อนอื่นต้องรู้ว่าเราต้องการไก่สายพันธุ์ไหน เหลืองหางขาว ประดู่หางดำ ไก่นกแดง หรือจะเป็นไก่ซี ก็แล้วแต่ชอบ แล้วก็ศึกษาไก่พันธุ์ที่เราชอบดูว่ามันมีลักษณะถูกต้องอย่างไรบ้าง ค่อย ๆ ศึกษา แล้วก็หามาเลี้ยง นานวันเข้าก็เก่งเอง ใครมาหลอกเรายากแล้ว มีเรื่องราวของการจะดูไก่อย่างไรว่าสวย หรือถูกต้องตามอุดมทัศนีย์มากมาย หาดูกันได้จากหนังสือบนแผงทั่วไป อ่านหลายเล่มแล้วลองเทียบดูว่าใครน่าเชื่อถือก็ได้ หรือจะอ่านผลงานของอาจารย์พนนิลผึ้ง คนเดียวก็ไม่ว่ากัน เพราะอย่างที่บอกในตอนตันว่า “เรื่องของไก่ชนถามอาจารย์พนดีกว่า” ในฐานะที่เป็นเหมือนลูกศิษย์ลูกหาของอาจารย์มั่นใจในความรู้ความสามารถของท่านก็แนะนำต่อครับอย่าคิดมาก

พูดจาภาษาไก่ชน ตั้งชื่อไก่ชน

พูดถึงเรื่องภาษาหรือศัพท์เฉพาะทางในวงการไก่ชน ก็ต้องทำความเข้าใจกันให้ดี เนื่องจากเป็นศัพท์เฉพาะทางที่ต้องอาศัยความรู้พื้นฐานเรื่องการเลี้ยงไก่ชนจริง ๆ อย่างคำเรียกส่วนต่างๆ ของไก่ชนก็สำคัญ ไม่ว่าจะเป็นจะงอยปาก กระรวย (แถบขนที่อยู่ระหว่างบริเวณสะโพกกับโคนหาง) นอกจากนี้ก็ยังมีสีต่างๆ ที่เรียกกัน เช่น สีประดู่สีไพล พูดง่าย ๆ ว่าพูดจาภาษาไก่ชนกันอย่างถูกถ้อยกระบวนความก็เรียบร้อย ไม่ง แถมยังช่วยอนุรักษ์ศาสตร์ภาษาไทยเฉพาะทางกันด้วยทางอ้อม ตั้งชื่อไก่ชน เก่งๆ ตั้งชื่อ ไก่ชน ตามสี

ไก่อุดมทัศนีย์ดีอย่างไรจึงน่าส่งเสริม?

พูดถึงไก่อุดมทัศนีย์ แต่ก่อนคำคำนี้ไม่มีใครรู้จัก จนต่อมาเมื่อปี 2540 รศ.ดร.อภิชัย รัดนวราหะ นายกสมาคมอนุรักษ์และพัฒนาไก่พื้นเมืองไทย (ไก่ชน) สมัยนั้น ได้นำคำว่าอุดมทัศนีย์มาใช้กับไก่ เรียกว่าอุดมทัศนีย์ไก่ชน และก็มาทราบตอนหลังว่า ผู้ให้กำเนิด คำว่าอุดมทัศนีย์คือ ศ.ตร.สุวรรณ เกษตรสุวรรณ แปลมาจากภาษาอังกฤษว่า standard of perfection อันหมายถึง มาตรฐานพันธุ์ของไก่ที่ถูกต้อง(สมบูรณ์) นั่นเอง  รศ.ดร.อภิชัย รัตนวราหะ ได้นำคำนี้มาใช้ในวงการไก่ชนไทยก็ด้วยเหตุที่จะพัฒนนาไก่และอนุรักษ์ไก่ซนได้ จะต้องมีมาตรฐานของพันธุ์ออกมา ให้เป็นแม่แบบตัวกลางที่จะยึดถือและพัฒนามาหาแม่แบบจึงให้มีการประชุมนักวิซาการ-ผู้ทรงคุณวุฒิ-และซาวบ้านที่มีรู้เรื่องไก่ชน-สื่อมวลชน มาประชุมกันเรียกว่าประชุมโต๊ะกลมเพื่อหาข้อสรูปเรื่องมาตรฐานของไก่ชนไทยโบราณ เช่น เหลืองหาประดู่หางดำ และพันธุ์อื่นๆ อีกเท่าที่จะหาพบและยังคงมีอยู่มีการประชุม 3 ครั้ง จึงได้ผลออกมาครั้งแรกเป็นอุตมทัศนีย์ของไก่ชนพันธุ์เหลืองหางขาวกับประดู่หางดำ และประกาศรับรองพันธุ์ทางสื่อมวลชนเป็นครั้งแรกเมื่อวันที่ 24 กันยายน 2541 นับว่าเป็นครั้งแรกของประเทศไทยและของโลกที่มีการประกาศรับรองพันธุ์ไก่ชนไทย จนปัจจุบัน สมาคมได้ประกาศรับรองพันธุ์ไปแล้ว 10 สายพันธุ์ คือ

1. พันธุ์เหลืองหางขาว

2. ประดู่หางดำ

3. เขียวหางดำ

4.เทาหางขาว

5. นกกรดหางด

6. นกแดงหางแดง

7. ทองแดงหางขาว

8. ลายหางขาว

9. เขียวเลาหางขาว

10.ประดู่เลาหางขาว

ไก่อุดมทัศนีย์คืออย่างไร ตั้งชื่อไก่ชน

จากที่กล่าวมาข้างต้นนั้นพอสรุปได้แล้วว่าไก่อุดมทัศนีย์คือไก่มาตรฐานพันธุ์แก้เลือดนิ่ง ในอุดมทัศนีย์ได้กำหนดไว้ 18 หัวข้อ แต่พอจะสรุปเป็นข้อใหญ่ๆ ได้ 5 ข้อสำคัญคือ

• ข้อ 1 ว่าด้วยเรื่องเกี่ยวกับสีสันประจำพันธุ์
• ข้อ 2 ว่าด้วยเรื่องรูปร่างลักษณะ
• ข้อ 3 ว่าด้วยเรื่องหน้าตา
• ข้อ 4 ว่าด้วยเรื่องแข้งขา
• ข้อ 5 ว่าด้วยเรื่องกิริยาชั้นเชิง

ไก่สี-ไก่ดี-ไก่อุดมทัศนีย์

ไก่สี คือไก่ที่มีสีสวย จะตีแก่งหรือไม่ก็ได้

ไก่ดี คือไก่ที่ดีเก่ง จะสวยหรือไม่ก็ได้

ไก่อุคมทัศนีย์ คือไก่ที่มีสวย รูปร่างดี ดีเก่ง และเป็นพันธ์แท้ (เลือดนิ่งหรือลงหน้า)ไก่อุดมทัศนีย์ (Standard of perfection) จึงเป็นไก่ชนที่ดีที่สุดในไก่ชนทั้งปวงซึ่งปัจจุบันเรารับรองสายพันธุ์ไปได้แล้วถึง 10 สายพันธุ์ ตั้งชื่อไก่ตัวผู้ ชื่อไก่พม่าเท่ๆ ตั้งชื่อไก่ชนสีสา สายพันธุ์เหลืองหางยาวและสายพันธุ์ประดู่หางดำ เป็นลายพันธุที่ได้รับความนิยมมากที่สุดปัจจุบันตัวดีๆ แท้ๆ ลูกไก่อายุ 1 เดือน ราคาก็ปาเข้าไปตัวละ 1,000 บาทแล้ว ไก่ 3 เดือน ราดา 2,000-3,000 บาทไก่รุ่นหนุ่มสวาออกสีชัดเจนแล้ว ราคา 4,000-5,000 บาทแล้วไก่พ่อ-แม่พันธุ์ราคาเป็นหมื่นเป็นแสนแล้วตามคุณภาพแม้แต่ไข่ก็ตกฟองละ 400-500 บาทแล้ว ซึ่งไข่ไก่อื่นๆ ราดาฟองละไม่เกิน 2 บาท นี่แหละไก่อุดมทัศนีย์เหลืองหางขาว ประดู่หางดำ

ไก่อุดมทัศนีย์สวยตรงไหน?

• รูปร่างไก่ชน สวยอย่างสง่างามทะมัดทะแมง แบบชายงามหรือนักกล้าม แบบพระเอกหนังมองดูเป็นแมน รูปร่างสูงโปร่งตัวยาวหางยาวดกเป็นฟ่อนข้าว หรือหางม้า หรือยาวจีบ หรือฝักดาบ ไก่ชนไม่ได้สวยอย่างไก่แจ้ ซึ่งไก่แจ้จะสวยงามเป็นสะโอดสะองแบบพระเอกลิเกมากกว่า
• หน้าตาไก่ชน สวยแบบเกลี้ยงเกลากลมกลึง รัดรึงไม่เกะกะ ร่องแร่ง สมส่วน เหมือนไก่ตะเภาหรือไก่แจ้หน้าไก่ชนจะเหมือนหน้านกจะเหมาะแก่การจิกต่อสู้จะได้รับบาดเจ็บยาวกว่าไก่อื่น ๆ ตาไก่ชนจะดูดุดันแต่มีประกายแจ่มใสขอบตาจะเป็น 2 ชั้น แบบตาคนไทย ตาแขกส่วนไก่ที่ตาเหมือนคนจีน เกาหลี ญี่ปุ่น ตาไก่ชนแบบนี้จะแสดงความทรหดอดทน
• สีสันไก่ชน ความสวยที่ว่านี้คือสีสันของขนไก่ส่วนต่างๆ ที่มีหลากสี สีสร้อยเป็นมันแห้งมีน้ำขน ขนสะอาดสดใสเป็นสีเดียวกัน สะท้อนแสงได้ดูเป็นแววระยิบระยับ เหมือนสีของดอกไม้ตามธรรมชาติ ไก่ชนพื้นตัวจะตัดกับสีสร้อย เช่นไก่สีเหลืองหางขาวสร้อยจะเหลืองทองพื้นตัวจะดำ ไก่โยคอ หมากหางขาว สร้อยจะสีนมข้น ขนพื้นตัวจะสีดำ ไก่ชบางสายพันธ์ ขนพื้นตัวจะสีแดงด้าน แต่ขนสร้อยจะสีแดมันและเข้มดูสวยงามเหมือนของขัดสี
• แข้งขาเกล็ดไก่ชน แข้งและเกล็ดไก่ซนจะมองดูเป็นลวดลายประดุจคนวาด-เขียนไว้ เช่นเกล็ดมีลวดลายแลลกระจังตาอ้อย และสวยประจำยาม สวยคอกจอกคอกจับ เกล็ดสลับขนสับกันเป็นรูปจรเขัขบฟัน
• แข้ง-นิ้ว ยาวเรียว ดังลำเทียน ลำหวาย นิ้วยาวเป็นลำเทียน โดนใหญ่ปลายเล็กตามส่วน ดูอ่อนช้อย่ บางเกล็ดแตกเป็นรอย รายงา เช่นเกล็ดดาวหรือจงอาง เป็นตัน ซึ่งไก่อื่นๆ มักไม่มีดังไก่ชน
• กิริยาชั้นเชิงไก่ชน ไก่ชนจะเดินเหยียบย่างลงพื้นดิน แบบทหารเดินตบเท้า บางทีก็เดินหยิบโหย่ง แบบนางพญา แบบหงส์ ยืดอกยืดคอ สะบัดหน้าเล่นสร้อย ลอยหน้าไปไปมา ดุจมฤคา แกนมีชั้นเชิงในการต่อสู้ในแม่ไม้เพลงขุนต่าง ๆ กึ่ง 8 เพลงท่า 15 กระบวนยุทธ์และ 37แม่ไม้ นับว่าไก่อื่นๆ ไม่มี ชั้นเชิงเพลงท่าและแม่ไม้อย่างไก่ไทยจึงเป็นเสน่ห์ทำให้คนอยากดู ไก่ซนอย่าว่าแต่คนไทยเลยที่หลงไหล